Di tích lịch sử Văn hoá Cách mạng

Di tích lịch sử Văn hoá cách mạng

Chiến thắng vàm Cái Sình nhận chìm tàu giặc

[ Cập nhật vào ngày (31/01/2015) ] - [ Số lần xem: 3257 ]

Cuối năm 1952, quân Pháp mở một cuộc hành quân càn quét quy mô lớn, huy động lực lượng đông và được trang bị nhiều phương tiện, vũ khí hiện đại. Mục đích của cuộc càn quét là đánh phá vào vùng giải phóng trên địa bàn Long Mỹ, nhằm chiếm đất, giành dân và đóng đồn bót. Đội hình hành quân của địch chia làm hai hướng. Hướng từ Cần Thơ xuống có 3 tiểu đoàn khinh binh và 18 tàu chiến. Chúng hành quân theo tuyến kinh xáng Xà No. Hướng từ Rạch Giá tiến lên gồm nhiều tàu chiến và bộ binh, đi theo đường sông Cái Lớn đến Gò Quao, ngã ba Nước Trong rồi tiến vào Long Mỹ. Hành quân đến đâu, địch đốt phá nhà cửa, bắn giết trâu bò, cướp lúa gạo, gà vịt, phá hoại mùa màng của nhân dân đến đó.

Xác tàu giặc bị ta đánh chìm.

Sau khi nghiên cứu nắm rõ ý đồ hành quân của địch, Ban Chỉ huy Tỉnh đội Cần Thơ đã chủ trương tổ chức đánh tiêu diệt địch trên sông, nhằm gây tiếng vang và bẻ gãy cuộc hành quân càn quét của địch. Ban Chỉ huy Tỉnh đội đã chỉ thị cho Đội thủy lôi phải tổ chức đánh tiêu diệt tàu giặc đang đưa quân đi càn quét, phối hợp với các lực lượng vũ trang tỉnh chống càn, giúp đồng bào thu hoạch lúa. Đồng chí Huỳnh Thủ - Tỉnh đội trưởng - đã giao nhiệm vụ cho Đội thủy lôi phải tổ chức lực lượng, xây dựng trận địa đánh địch trên kinh xáng Xà No hoặc sông Cái Tư, đoạn từ kinh Mười Thước đến ngã ba Cầu Đúc.

Năm 1952, Bộ Tư lệnh Phân liên khu miền Tây tăng cường Đội thủy lôi thuộc Đại đội 4053, Tiểu đoàn 410 cho Tỉnh đội Cần Thơ để phối hợp với bộ đội địa phương đánh thọc sâu trong lòng địch với mục đích tiêu hao, tiêu diệt sinh lực địch, làm nòng cốt xây dựng và phát triển phong trào chiến tranh du kích trong nhân dân, hỗ trợ đắc lực cho công tác dân vận, địch vận tại địa phương. Đội thủy lôi do đồng chí Trần Hiền Quang làm Đội trưởng và quân số là 7 đồng chí. Đội đã lập được nhiều chiến công trong đánh tàu địch và có nhiều kinh nghiệm trong tổ chức đánh tàu địch bằng thủy lôi, thông thạo địa hình nơi tổ chức trận đánh. Cán bộ, chiến sĩ rất dũng cảm, chiến đấu gan dạ.

Sau khi nhận nhiệm vụ cấp trên giao, Đội thủy lôi đã tổ chức nghiên cứu, nắm chắc địa hình, địa vật khu vực được giao nhiệm vụ tổ chức đánh địch. Đội nhận định quân địch muốn càn vào vùng ruột của Long Mỹ - Vị Thanh thì chúng bắt buộc phải hành quân theo đường bộ từ Vị Thanh xuống Hỏa Lựu và Cầu Đúc. Chúng đi theo đường này thì phải qua vàm rạch Cái Sình. Lúc này, cầu qua rạch Cái Sình đã bị ta phá sập, do đó khi đến đây chắc chắn địch phải dừng lại chờ tàu đưa qua rạch để tiếp tục cuộc hành quân.

Đồng chí Trần Hiền Quang - Đội trưởng Đội thủy lôi - đã đề xuất phương án chiến đấu là đặt hai quả thủy lôi tại vàm rạch Cái Sình để tiêu diệt tàu sắt và bộ binh địch. Phương án này đã được đồng chí Huỳnh Thủ - Tỉnh đội trưởng - chấp thuận.

Sau khi nghiên cứu nắm chắc tình hình địch và xác định cách đánh phù hợp, ngay trong đêm 18/12/1952, Đội thủy lôi trở về căn cứ chuẩn bị vật chất (bộc phá) để ghép thủy lôi. Ngày 19/12/1952, toàn đội đã có mặt tại Vườn Cò - Cái Su để kiểm tra kỹ thuật. Đội thủy lôi bí mật dùng xuồng chở 2 quả thủy lôi, mỗi quả nặng khoảng 100kg, đến vàm rạch Cái Sình và bố trí tại điểm đã định. Bố trí xong hai quả thủy lôi, đồng chí Đội trưởng Trần Hiền Quang cho anh em tổ phục vụ rút về nghỉ tại ngã ba Vườn Cò - Cái Su, để lại 3 đồng chí của tổ phục kích đánh tàu địch.

Sáng ngày 19/12/1952, cánh quân của địch từ Cần Thơ đi xuống đến Mười Bốn Ngàn, phá cản đất Mười Bốn Ngàn do ta đắp, rồi kéo về Nhà thờ Vị Thanh trú quân. Cánh quân thứ hai từ Rạch Giá tiến vào có tàu sắt yểm trợ, khi đến Gò Quao, cách Vị Thanh hơn 10km thì dừng lại trú quân.

Sáng ngày 20/12/1952, cánh quân địch tại Vị Thanh bắt đầu hành quân càn quét, chúng chia làm hai hướng: một hướng tiến vào Nàng Mau (Vị Thủy) rồi kéo xuống Vịnh Chèo (xã Vĩnh Thuận Đông); hướng thứ hai có một bộ phận hành quân trên bộ, một bộ phận đi tàu tiến xuống Hỏa Lựu. Lực lượng địch tiến xuống Hỏa Lựu chủ yếu là Tiểu đoàn 14 hải quân cơ động tỉnh Sóc Trăng, đa số là lính Khmer, do tên quan tư người Pháp chỉ huy. Khoảng 15 giờ ngày 20/12/1952, quân địch đã tiến đến vàm rạch Cái Sình thì dừng lại do cầu Cái Sình bị sập. Quân địch co cụm lại để chờ tàu đến đưa qua rạch. Đúng như dự đoán của ta, một lúc sau, đoàn tàu từ hướng ngã ba Cầu Đúc chạy vào, một chiếc tàu sắt LCT (loại tàu chở quân) đã ghé vào bến đậu, mở hàm chở binh lính để đưa qua rạch. Bọn địch đi bộ đã nhanh chóng tiến xuống tàu. Chúng đâu biết rằng mối hiểm nguy đang chờ đợi chúng. Trong lúc đó, tổ phục kích của ta vẫn kiên nhẫn chờ bọn địch xuống đầy tới mõm tàu, tàu nổ máy lui ra giữa rạch để đưa quân về phía bờ tây của rạch Cái Sình. Quan sát thân tàu đã nằm đúng vào vị trí đặt hai quả thủy lôi ta bố trí, Đội trưởng Trần Hiền Quang đã ra lệnh cho đồng chí Nhữ châm điện, ngay lập tức một tiếng nổ vang dội phát ra, một cột khói và nước trắng xóa bắn lên không trung rất cao, nhấn chìm chiếc tàu LCT và binh lính xuống rạch Cái Sình. Bọn địch sống sót còn lại hết sức hoang mang lo sợ. Trong lúc đó, tổ phục kích đánh tàu đã lợi dụng cây cối rậm rạp nhanh chóng rút quân về nơi tập kết ở ngã ba Vườn Cò - Cái Su an toàn.

Sau khi củng cố, ổn định đội hình, địch đã tập trung lực lượng lùng sục dọc theo hai bên bờ rạch Cái Sình và kinh xáng Xà No để tìm quân ta tiêu diệt, nhưng chúng không phát hiện được gì. Đến 16 giờ ngày 20/12/1952, Bộ chỉ huy hành quân của địch ở Cần Thơ đã ra lệnh rút quân, kết thúc cuộc càn quét vào vùng Long Mỹ - Vị Thanh. Tất cả tàu chiến và lực lượng bộ binh địch còn lại kéo về đóng từ vàm rạch Cái Sình đến Vị Thanh để bảo vệ hiện trường, vớt xác lính chết rồi rút lui.

Trận phục kích đánh tàu địch bằng thủy lôi tại vàm rạch Cái Sình, ta thu được thắng lợi to lớn. Ta đã đánh chìm 1 tàu LCT, tiêu diệt một phân đội hải quân trên tàu và Tiểu đoàn 14 hải quân cơ động tỉnh Sóc Trăng, loại khỏi vòng chiến đấu gần 400 tên địch, trong đó có 10 sĩ quan người Pháp. Sau khi quân địch bỏ chạy, ta thu được 2 khẩu súng máy 20 ly, 2 khẩu 13,2 ly, 5 khẩu carbine, 12 súng trường, 1 khẩu súng ngắn 12 ly, 1 bản đồ hành quân và khoảng 10.000 viên đạn các loại.

Chiến thắng vàm Cái Sình đã tiêu diệt và làm tiêu hao sinh lực địch, bẻ gãy ý đồ hành quân càn quét của chúng vào vùng giải phóng để chiếm đất, giành dân, đóng thêm đồn bót. Đây là chiến thắng vang dội của quân và dân ta lúc bấy giờ, gây được tiếng vang lớn trên cả nước, làm cho quân giặc phải khiếp sợ. Trận thắng Cái Sình đã tạo được niềm tin và sự cảm phục của nhân dân đối với cách mạng, từ đó tiếp tục ủng hộ cách mạng đi đến kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi.

Vàm rạch Cái Sình tiếp giáp với kinh xáng Xà No, thuộc ấp Mỹ Tân, xã Hỏa Lựu, huyện Long Mỹ, tỉnh Cần Thơ cũ (nay thuộc khu vực 2, phường VII, thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang), cách chợ Vị Thanh chừng 4km về hướng tây nam, cách chợ Hỏa Lựu (nay là chợ phường VII) 1km về hướng đông bắc.

Sau ngày miền Nam giải phóng, từ ý nghĩa và giá trị lịch sử quan trọng của Chiến thắng vàm Cái Sình, Bộ Văn hóa, Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 2007.

T.H Theo baohaugiang.com.vn